An De Clerck stond 21 jaar als kleuterleidster in de klaspraktijk in een school in Brugge. Sinds 5 jaar gaat ze op pad als pedagogisch begeleider en nascholer godsdienst in de kleuterschool en deelt ze haar praktijkervaringen graag met anderen.

Wie wil eens piepen? Ik heb een schat gevonden. Ik ben blij dat ik het aan Jou mag tonen, Jezus. Mag ik ook een beetje Jouw schat zijn?

We gaan op zoek naar levensbeschouwelijke schatten, impulsen,activiteiten binnen de vele hoeken van de kleuterklas. Via praktische opstellingen kunnen de deelnemers verschilldende schatten vanuit de bijbel ontdekken. De dagdagelijkes activiteiten , spelmomenten en speelhoeken van de kleuters worden via bijbelverhalen, Jezus en of Godsbeelden en rituelen levensbeschouwelijke schatten! Het componentenschema vanuit het werkplan godsdienst is de leidraad.

Sabien Lagrain is inspecteur godsdienst in het bisdom Brugge.

Prentenboeken en Bijbelverhalen hebben een waaier aan levensbeschouwelijke mogelijkheden bij kleuters. Hoe kan deze verbinding aanzetten tot verwerking via verschillende activiteiten waarbij rituelen, stilte, symbolen en communicatie volop kansen krijgen? We werken enkele verhalen concreet uit.

Katrien De Decker is lector Godsdienst Bachelor Lager Onderwijs Odisee Campus Dirk Martens.

Hoe kunnen we kinderen een taal aanreiken om met gevoelens om te gaan? In deze workshop ontdek je dat verhalen en prentenboeken een hulpmiddel kunnen zijn om verlies en verdriet bespreekbaar te maken.

Ik, Agnes werkte 28 jaar als leermeester r.-k.g. in de lagere school en ben sinds 7 jaar aan de slag als inspecteur-adviseur r.-k.g.

Ik, Inse Van Rossom bouwde als leermeester rooms-katholieke godsdienst en kinderyogadocent ervaring op in verschillende scholen. Die ervaringen deelde ik als nascholer en als inspecteur-adviseur in diverse workshops.

Onze samenleving wordt steeds meer divers. Ook in onze scholen is dit meer en meer zichtbaar. Hoe kunnen we op school vanuit onze katholieke eigenheid komen tot een zinvol samen bidden en vieren in respect voor ieders eigenheid? In deze workshop ontdekken we hoe we zinvol kunnen vieren met moslims, met andere christelijke godsdiensten, kinderen die niet gelovig zijn, met hindoes, boeddhisten, … Dat is best een uitdaging, maar kan ook zo verrijkend zijn. Dit is echt ‘Op zoek naar schatten, dwars door alles heen.’

Jean Agten is procesbegeleider en nascholer: godsdienstdidactiek, bibliodrama, interlevensbeschouwelijke communicatie, levensdansen, identiteit en zingeving. Hij is 35 jaar lector levensbeschouwing – godsdienst in de lerarenopleiding in Brussel, 20 jaar stafmedewerker opleiding Bibliodrama Vlaanderen, 15 jaar nascholer (godsdienst)leerkrachten en heeft 15 jaar ervaring met religieuze dans in basisonderwijs…

In deze dansen proeven en oefenen kinderen zich in zorgzame omgangsvormen en verbindende waarden. Ze leren in kwetsbaarheid omgaan met elkaar. Door de rituele herhaling van de dansbewegingen verkennen de kinderen mede het religieuze op symbolische wijze. Levensdansen worden met een groep in een cirkel, in een rij of spiraal gedanst, met eenvoudige stappen en bewegingen die iedereen kan meedoen. Er is geen danservaring nodig. De aangeleerde dansen, vol van betekenis, hebben hun wortels zowel in de christelijke levensbeschouwing als in andere levensbeschouwingen. In alle religies staan immers dansen centraal. Mirjam, danst bij de doortocht door de Rietzee (Ex. 15,20). Koning David gaat dansend voor de ark uit (2Sam.6). Welke dag ga jij met je kinderen ‘dansend naar buiten komen...' (Mal 3,20)? Er wacht je een schat aan ‘waardevolle’ levensdansen waar je zo de klas mee in kan stappen.

Hedwig Berghmans is inspecteur-adviseur coördinator r.-k. godsdienst in het aartsbisdom Mechelen-Brussel met een grote passie voor al wat met Verbindende en Geweldloze Communicatie te maken heeft. Hij volgde opleidingen in Geweldloze Communicatie, Transactionele Analyse, NLP, meditatie, beweging en dans enz. Hij is auteur van het boek “Luisteren en spreken vanuit het hart” dat in 2015 verscheen bij uitgeverij Averbode. Hij is actief lid van Netwerk NVC (Nonviolent Communication) Vlaanderen. Meer info: http://luisteren-en-spreken-vanuit-het-hart.com/

In gesprekken met ouders, collega’s, kinderen enz. is het belangrijk om vanuit de juiste hartsintentie te luisteren en te spreken. Dikwijls gebruiken we in onze communicatie uitdrukkingen die vaak nodeloos beschuldigend, beoordelend of veroordelend zijn. Tijdens de workshop leren we op een bewuste wijze verantwoordelijkheid op te nemen voor eigen gevoelens en behoeften, zonder ons in de slachtofferrol te plaatsen of de ander te willen domineren. We leren ook luisteren naar de gevoelens en behoeften van anderen (= empathisch luisteren). Zo ontdekken we de schat in de ander én in onszelf. De methode is gebaseerd op het model “Geweldloze Communicatie” van Marshall Rosenberg dat wereldwijd gebruikt wordt in de bedrijfswereld, de politieke wereld, het onderwijs,... maar ook in persoonlijke relaties en bij het oplossen van conflicten.

Theo De Haes is meditatie coach sinds 2006. Na 20 jaar in de banksector zet hij in 2002 de stap naar het onderwijs. In 2006 ontdekt hij hoe in Australië in vele christelijke scholen de stilte opnieuw ingang vindt. Vanaf dan experimenteert hij regelmatig met meditatie in de klas. Tijdens de volgende schooljaren gaat hij op vraag van de leerlingen zelf samen met hen verder op ontdekking met deze vorm van meditatie. Sindsdien voelt hij zich geroepen om deze ervaring met velen (kinderen, leerkrachten, ouders ) te delen, zodat ook zij met hun innerlijke kracht sterker in het leven kunnen staan en kunnen meebouwen aan gelukkig zijn. Vanaf 2008 geeft hij zijn ervaring door via workshops, pedagogische studiedagen, persoonlijke begeleiding van leerkrachten en begeleiding van schoolteams via begeleidingstrajecten en dit vaak in samenwerking met onderwijsinspectie, onderwijskoepels of scholengemeenschappen. Ook de ouderraden van scholen of scholengemeenschappen en verenigingen doen beroep op zijn ervaring. Ondertussen vervolmaakte hij zich via meerdere opleidingen in meditatie o.a. bij Laurence Freeman in London – World Community Christian Meditation. Hoopvolle groeten, Theo De Haes meditatie coach.

We gaan praktisch aan de slag met een tweetal stiltespelletjes, een korte quiz, een krachtig stiltemoment en een aanzet om morgen te starten met een eenvoudig stilte-experiment in je klas. ‘Thuiskomen bij zichzelf’ in de stilte geeft jou en je leerlingen groeikansen in concentratie, aandacht, zelfbeheersing en discipline. Het zijn stevige stimulansen in elk pedagogisch proces en in de ontwikkeling van je talenten en die van je leerlingen. Stilte ontdekken als een dagelijkse evenwichtsoefening in innerlijke rust, wijsheid, kracht en stabiliteit. Lichamelijk, verstandelijk, emotioneel en innerlijk meer ‘baas’ worden over zichzelf. Deze eenvoudige meditatievorm geeft kansen aan jou en je leerlingen om je diepste persoonlijkheid te ontdekken, te ontwikkelen en te vormen, in dialoog met jezelf, met anderen. Groeien in innerlijke kracht om gelukkig te zijn en vredevol samen te leven. Vanuit deze stiltebeleving groeit er ook meer openheid om Bijbelverhalen, Jezusverhalen, gelovige symbolen en sacramenten te ontdekken en te beleven. Meer info: www.DeKrachtvandeStilte.be

Liesbet Celis heeft 23 jaar leservaring in het kleuteronderwijs als kleuterleidster. Ze behaalde het diploma docent kinderyoga en therapeutische yoga en is in het bezit van het certificaat basiscursus: bewegingspedagogiek Sherborne Ze is tevens auteur bij Averbode: Methode rooms-katholieke godsdienst voor kleuteronderwijs “Sterretjes aan de hemel” Liesbet schrijft af en toe een artikel in het vaktijdschrift “kleuters en ik” ( SEGO )

In deze sessie kan je zelf ervaren hoe je de Godsdienstactiviteiten kan verrijken met kleuteryoga, mindfulllness en de bewegingspedagogiek van Veronica Sherborne. Op een speelse en creatieve manier kan je kennis maken met deze verschillende disciplines. Er is een aanbod van werkhoudingen die gaan van yogahoudingen, ademspel, dans, muziek en expressie, massage, ontspanning, verhaal, visualisatie, zintuigspel, stiltespel, concentratiespel, contactspel…. De bedoeling is dat je na deze werkwinkel direct aan de slag kan in je kleuterklas. De laatste jaren kennen yoga, mindfulness en meditatie een stevige opmars in Vlaanderen, ook in de kleuterklas.

Lieven De Luyck is school- en identiteitsbegeleider voor het basisonderwijs bij de Jezuïeten.

In deze werkwinkel oefenen we en krijg je concreet materiaal om in het lerarenkorps het open gesprek over geloof en levensbeschouwing op gang te brengen. Het is de bedoeling om op regelmatige basis in het lerarenteam te spreken over levensbeschouwing zodat men individueel en als groep levensbeschouwelijk krachtiger wordt en sterker staat om de uitdagingen in een katholieke dialoogschool aan te gaan.

Stephanie Dethier is pediatrisch verpleegkundige en moeder van drie opgroeiende kinderen.

Ze is actief in de Universitaire parochie en regioverantwoordelijke van Godly Play Vlaams-Brabant, Mechelen.

Godly Play: speels en vernieuwend

Ben je op zoek naar een creatieve en ervaringsgerichte manier om Bijbelverhalen te verkennen met kinderen of jongeren? Wil je hen op een speelse manier vertrouwd maken met parabels, Bijbelverhalen en liturgie?

Godly Play is een methode van geloofsinitiatie en -communicatie, die tegelijk vernieuwend is en diep geworteld in onze christelijke en kerkelijke traditie. Godly Play reikt een taal en een manier aan om de natuurlijke spiritualiteit van kinderen tot bloei te brengen. Verhalen en verwondering, creativiteit en stilte vormen de hoofdingrediënten.

Wereldwijd wordt Godly Play ingezet bij godsdienstonderwijs en catechese, bij ziekenhuispastoraal, bij pastoraal voor mensen met een beperking, bij bezinningen en vormingen voor volwassenen. In deze werkwinkel ervaar je een volledige Godly Play sessie, en blijven we kort stilstaan bij de krachtlijnen en toepassingsmogelijkheden van Godly Play.

Breng je een kussen mee? Tijdens de sessie zitten we immers op de grond.

Sylvie Vanderhoydonck is 10 jaar regioverantwoordelijke Welzijnszorg Oost-Brabant en ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting.

Armoede is een complex fenomeen en oplossingen lijken soms ver weg. Maar iedereen is het erover eens dat onderwijs een cruciale sleutel is in het doorbreken van de armoedecirkel. Elk kind verdient gelijke kansen … ook op school! Hoe kan je als leerkracht, en ruimer als school, het verschil maken? Samen met een ervaringsdeskundige in armoede formuleren we mogelijkheden. Theorie en praktijkervaringen (van ons en jullie) wisselen elkaar af.

VZW Het Leerke is een internationale en oecumenische vereniging die workshops en begeleidingen organiseert rond zingeving en gebruikt hierbij actieve en creatieve methodieken. Bibliodrama en aanverwante methodieken zijn daar een vast component bij. In augustus 2017 organiseerden ze de Europese bibliodrama Conferentie in Torhout rond het verhaal van Jona onder de titel Pieces of Peace.

Jes Bouwen was gedurende 30 jaar godsdienstleerkracht. Nu noemt ze zich professioneel vrijwilliger. Ze is coördinator van het Leerke, geeft begeleidingen en workshops en werkt als vrijwillige aalmoezenier in de gevangenis.

Tineke Boekenstijn werkt als predikant in Eindhoven en genoot haar opleiding voor bibliodrama begeleider in Nederland.

Anne Coussement was vele jaren godsdienstleerkracht, werkt nu in het ziekenhuis als pastor en is creatieve duizendpoot. www.hetleerke.com

Bibliodrama is niet zomaar te leren uit een boek. Het aan de lijve ondervinden en uitproberen doet pas echt de vonk overslaan en vuurt de “goesting” aan om er zelf mee aan de slag te gaan. Kinderen hebben veel mindere drempels om met hun fantasie en hun hele wezen in de schoenen te stappen van Bijbelse figuren en zo op zoek te gaan naar hoe de oude verhalen ook nu nog tot leven kunnen komen. Om het spel niet alleen “leuk” te laten zijn, maar ook iets te wekken aan diepgang en betekenis is een juiste aanpak en enige oefening een welgekome hulp.

In deze workshop willen we je laten proeven van bibliodrama en je meteen ook enkele receptjes meegeven om zelf kleine werkvormen in de praktijk te gebruiken.

Actief, interactief en inspirerend… Ontdek je parel!!!

VZW Het Leerke is een internationale en oecumenische vereniging die workshops en begeleidingen organiseert rond zingeving en gebruikt hierbij actieve en creatieve methodieken. Bibliodrama en aanverwante methodieken zijn daar een vast component bij. In augustus 2017 organiseerden ze de Europese bibliodrama Conferentie in Torhout rond het verhaal van Jona onder de titel Pieces of Peace. Verder ondersteunen ze bij de vraag naar rituelen bij diverse levenssituaties onder de titel: het leven vieren.

Jes Bouwen was gedurende 30 jaar godsdienstleerkracht. Nu noemt ze zich professioneel vrijwilliger. Ze is coördinator van het Leerke, geeft begeleidingen en workshops en werkt als vrijwillige aalmoezenier in de gevangenis.

Tineke Boekenstijn werkt als predikant in Eindhoven en genoot haar opleiding voor bibliodrama begeleider in Nederland.

Anne Coussement was vele jaren godsdienstleerkracht, werkt nu in het ziekenhuis als pastor en is creatieve duizendpoot.

www.hetleerke.com

Op een speelse maar indringende manier gaan we op zoek naar wat ons bezielt. Wat inspireert mij? Voor welke parel zou ik alles geven? Wat moet ik daarvoor loslaten? Wat heb ik daarbij als troeven al mee? Wat heb ik nog nodig? Niet praten is daarbij het werkmiddel, wel een verhaal, enkele speelse opwarmingsmomenten en het lopen van het labyrint van Chartres dat in een draagbare versie lokaalvullend zal uitgespreid zijn.

Als je het aandurft om die stappen te zetten, wacht je een indringende , inspirerende ervaring.

Leen Dillen is pedagogisch begeleider identiteit-pastoraal Katholiek Onderwijs Vlaanderen.

Met collega’s stil staan bij ons professioneel bezig zijn aan de hand van wat leeftocht elke maand aanreikt. We gaan ons laten ‘inspireren’ en ‘voeden’ aan het zinvolle en creatieve aanbod van Leeftocht. Met Leeftocht aan de slag gaan, is onszelf vormen, verdiepen, in levensbeschouwelijk denken, spreken en werken.

Na een loopbaan als klasleraar en bijzondere leermeester rooms-katholieke godsdienst in het lager onderwijs en als docent in de lerarenopleiding lager onderwijs van Thomas More Mechelen, is Tom Uytterhoeven momenteel stafmedewerker op de dienst Identiteit & kwaliteit van Katholiek Onderwijs Vlaanderen.

“Het is met het koninkrijk van de hemel als met een schat die verborgen lag in een akker. Iemand vond hem en verborg hem opnieuw, en in zijn vreugde besloot hij alles te verkopen wat hij had en die akker te kopen.” (Mt. 13, 44)

Hoe geeft de christelijke inspiratie van onze school voeding aan het dagelijks leven en leren op school, in de klas? Het is een belangrijke vraag voor katholiek onderwijs. Maar in deze werkwinkel draaien we ze een beetje om. Welke schatten aan inspiratie vinden we in het dagelijks leven en leren in de klas? Concrete voorbeelden en bredere denkkaders wisselen elkaar af om de schatten die in onze akker verborgen liggen te leren ontdekken.

Leen Verbeeck is een dag per week werkzaam als muziektherapeute op de kinderoncologie in het UZA. Verder is Leen vier dagen per week werkzaam in vzw de bleekweide waar zij zowel kinderen, jongeren als volwassenen in groep en/of individueel begeleidt. Ook geeft ze vormingen, workshops,…

Hoe kunnen we kinderen en jongeren begrijpen? Wat te doen met hun gekraste ziel, hun ontploffingen, ontembare emoties, hun apathisch gedrag? Er is soms zoveel emotionele woekering en achtergebleven pijn, ondergesneeuwde gevoelens die we niet altijd zien. Vaak blijken kinderen veel kwetsbaarder dan op het eerste gezicht wordt gedacht. Zeker als de veilige grond onder hun voeten aan het verschuiven ging. Van onlust over kleine kwetsuren tot groot verlies.

Deze werkwinkel gaat over wat kinderen en jongeren vandaag kan overkomen, hoe ze dat zelf beleven en vooral over de signalen die ze geven en die voor volwassenen niet altijd begrijpelijk zijn.

We gaan samen op zoek naar mogelijkheden om hen ook op school te helpen de angsten, emoties en onzekerheden een plaats te geven en naar een manier om hun kleine / grote gevoelens constructief te kunnen kanaliseren en te veruiterlijken. Zodat scholen een nest kunnen worden van waaruit de zware koffer vol moeilijke gevoelens stap voor stap kan verlichten. Opdat deze koffer een lichtere koffer wordt, gevuld met de waardevolle schatten die in elk kind aanwezig zijn. Opdat kinderen met verende tred verder de wereld mee intrekken.

Christa Damen is begeleider identiteit, pastoraal en opvoedingsproject voor Katholiek Onderwijs Vlaanderen in de regio Antwerpen. In haar loopbaan was zij o.a. ook inspecteuradviseur Rooms-katholieke godsdienst basisonderwijs en pastor aan de Karel de GroteHogeschool.

Katholieke dialoogschool en pastoraal, pastoraal in de katholieke dialoogschool … wat een uitdaging! Het is geen evidentie om vandaag als pastorale trekker in de school actief te zijn. Hoe houd je het vol? Waar vind je zelf de inspiratie, de drive om ervoor te gaan? Hoe neem je collega’s mee in die dynamiek?

Tijdens deze werkwinkel gaan we op zoek naar de schat in onszelf én naar de Bron van waaruit we er zijn voor anderen. Onze persoonlijke inspiratie, geënt op het geloof in de God van Jezus, kunnen we inzetten als kracht om de pastoraal op school handen en voeten te geven. We kunnen als pastoraal team mekaar aansteken om enthousiast met kinderen het geloof te ervaren en te beleven!

Filliep Vandenberghe is stafmedewerker zingeving en vrijwilligersbeleid.

Een themaviering is ‘in balans’ als er een goed evenwicht is tussen ‘het woord’ en diverse belevingselementen die elkaar ondersteunen en versterken. Praktijkvoorbeelden en praktische tips.

zie 1

Zie 2

Zie 3

Zie 4

Zie 5

Zie 6

Zie 7

Zie 9

Zie 10

Zie 11

Zie 12

Zien13

Zie 14

Zie 15

Zie 16

Zie 17

Zie 18