WW1: 'Luisteren en spreken vanuit het hart. Verbindende, geweldloze communicatie' (allen).

Hedwig Berghmans - hedwig.berghmans@skynet.be

Hedwig Berghmans is inspecteur-adviseur coördinator r.-k. godsdienst in het aartsbisdom Mechelen-Brussel met een grote passie voor al wat met Verbindende en Geweldloze Communicatie te maken heeft. Hij volgde opleidingen in Geweldloze Communicatie, Transactionele Analyse, NLP, meditatie, beweging en dans enz. 

Hij is auteur van het boek “Luisteren en spreken vanuit het hart” dat in 2015 verscheen bij uitgeverij Averbode. Hij is actief lid van Netwerk NVC (Nonviolent Communication) Vlaanderen. Meer info: http://luisteren-en-spreken-vanuit-het-hart.com/

Wil je op een korte en krachtige manier kennismaken met Verbindende/Geweldloze Communicatie? Het model 'NonViolent Communication' van Marshall Rosenberg wordt wereldwijd succesvol gebruikt in de politieke, de economische en sociale wereld, ... maar ook in persoonlijke relaties en bij het oplossen van conflicten.

In het nieuwe Zill-leerplan vind je onder het ontwikkelveld 'Socio-emotionele ontwikkeling' heel wat stappen van Verbindende Communicatie (Relationele Vaardigheden - Omgaan met gevoelens en behoeften - Inlevingsvermogen).

In gesprekken met kinderen en jongeren, ouders, collega’s, enz. is het belangrijk om vanuit de juiste hartsintentie te luisteren en te spreken. Dikwijls gebruiken we in onze communicatie uitdrukkingen die nodeloos beschuldigend, beoordelend of veroordelend zijn. Tijdens de workshop leren we hoe op een bewuste wijze verantwoordelijkheid op te nemen voor eigen gevoelens en behoeften. We leren ook luisteren naar de gevoelens en behoeften van anderen (= empathisch luisteren).

WW2: 'Samen vieren = samen zingen. Liedjes voor vieringen' (L.O.)

Jos Bielen - jos.bielen@yahoo.com

Jos Bielen is norbertijn van de abdij van Averbode en verantwoordelijke voor de kerkmuziek in het vicariaat Vlaams-Brabant en Mechelen. Na zijn priesterwijding behaalde hij aan het Lemmensinstituut te Leuven het diploma “Meester in de muziek”. Hij is auteur/componist en samensteller van talrijke zangbundels voor kinderen. Hij is een veelgevraagd lesgever en koorcoach in het domein van de liturgische muziek.

Uitgaande van de nieuwe zangbundel “Samen vieren, een schooljaar lang” leren we een aantal nieuwe liturgische liederen voor kinderen. We staan stil bij de verschillende keuzemogelijkheden waarover we beschikken, zowel inzake het soort viering als het liedgenre. Bovenop dit alles komen er dan nog stemtechnische tips voor uzelf en wordt er vooral veel gezongen zodat u met een aantal nieuwe liedjes in uw hoofd naar huis gaat. De nieuwe zangbundel + CD zullen tijdens de workshop te koop zijn.

WW3: 'Kinderyoga laat je stevig stappen!' (K.O. en BuO)

Liesbet Celis - liesbet.celis@telenet.be

Liesbet Celis heeft 22 jaar leservaring in het kleuteronderwijs als kleuterleidster. Ze behaalde het diploma docent kinderyoga en therapeutische yoga en peuter/kleuteryoga. Verder is Liesbet in het bezit van het certificaat basiscursus: bewegingspedagogiek Sherborne. Ze is ook auteur bij Averbode: Methode rooms-katholieke godsdienst voor kleuteronderwijs ‘Sterretjes aan de hemel’.

In deze sessie kan je zelf ervaren hoe je de godsdienstactiviteiten kan verrijken met kleuteryoga, mindfulllness en de bewegingspedagogiek van Veronica Sherborne. Je kan zelf ervaren hoe deze technieken je stevig op de grond laten staan!Op een speelse en creatieve manier kan je kennis maken met deze verschillende disciplines. Er is een aanbod van werkhoudingen die gaan van yogahoudingen, ademspel, dans, muziek en expressie, massage, ontspanning, verhaal, visualisatie, zintuigspel, stiltespel, concentratiespel, contactspel….
De bedoeling is dat je na deze werkwinkel direct aan de slag kan in je kleuterklas. De laatste jaren kennen yoga, mindfulness en meditatie een stevige opmars in Vlaanderen, ook in de kleuterklas.

WW4: 'Ambassadeurs van de dialoog in Brussel en Israël/Palestina.' (allen)

Zuster Greta Coninckx – huis.shalom@telenet.be

Greta Coninckx is oud-leerkracht godsdienst in het Secundair Onderwijs, het Imelda-Instituut in Brussel met 75 % moslimleerlingen; 37 verschillende nationaliteiten en een hele groep leerlingen uit Molenbeek. Zij is tevens medebestuurder van de zusters Annuntiaten.

Hoe kunnen jongeren uit Brussel en Israël / Palestina van elkaar leren wat het betekent om ‘ambassadeur van de dialoog’ te worden? Hoe kunnen leerkrachten in onze scholen de leefwereld van deze kinderen en jongeren uit andere culturen en godsdiensten beter leren verstaan? Hoe kunnen zij een beetje meer in hun schoenen gaan staan?
Na de aanslagen in Zaventem en Maalbeek en de verharding van de maatschappij naar moslims toe, drong zich in onze school: het Imelda-Instituut te Brussel, de noodzaak op iets te doen om jongeren echt met elkaar in gesprek te krijgen en te laten zoeken naar initiatieven die dialoog en begrip bevorderen. Zo groeide een gedurfd initiatief…. dat we sinds het schooljaar 2016 voorbereid hebben.
Met 16 jongeren, de helft christenen, de helft moslims gingen we in maart 2017 (van 2 tot 9)
naar Israël/Palestina. In oktober kwamen de leerlingen uit Haifa op tegenbezoek.
Haalde het wat uit? En groeiden wij als school binnen de “katholieke dialoogschool”?

WW5: 'Op stap in de schoenen van Jezus'. (allen)

Christa Damen - christa.damen@telenet.be

Christa Damen is begeleider identiteit, pastoraal en opvoedingsproject voor Katholiek Onderwijs Vlaanderen in de regio Antwerpen. In haar loopbaan was zij o.a. ook inspecteur-adviseur Rooms-katholieke godsdienst basisonderwijs en pastor aan de Karel de Grote-Hogeschool.

De Jezusverhalen zijn zowel voor onszelf als leerkracht/directeur/ … als voor onze leerlingen richtinggevend. We zijn immers geroepen om als christen in Jezus’ voetspoor te treden. Vanuit enkele Jezusverhalen gaan we op zoek naar zijn keuzes, en verplaatsen we ons daarbij in zijn schoenen. We ontdekken gaandeweg of onze levenskeuzes, onze omgang met mensen, onze manier van in het leven staan overeenkomt met die van Jezus. Kortom, durven we stellen dat er zoiets is als een ‘pedagogie van Jezus’?
En hoe brengen we die methodiek van ‘in de schoenen van Jezus gaan staan’ over op kinderen? Durven we hen - vanuit de Bijbelverhalen die we vertellen - uitdagen om hun leven op dat van Jezus te leggen? En zorgt dit voor verandering, in de richting van een wereld zoals God die droomt?

WW6: 'Op stap met een verhalenrugzak.' (allen)

Daniëlle Daniels - danielle.daniels@telenet.be

Daniëlle Daniels werkt als zelfstandig navormer leesbevordering en taalvaardigheid. Ze is procesbegeleider van kinderen met leesproblemen. Daarnaast is ze ook adviseur voor kinderboekenuitgeverijen, kunsteducatieve centra en bibliotheken. Daniëlle is de inhoudelijke trekker van het leesproject KWARTIERMAKERS.

Heel wat mensen krijgen vroeg of laat af te rekenen met geestelijke gezondheidsproblemen.
Maar er zijn maar weinig mensen die werkelijk hulp zoeken voor hun problemen.
Over geestelijke gezondheidsproblemen praten we niet graag in Vlaanderen.
Geestelijke gezondheidsproblemen kunnen we proberen te voorkomen door te werken aan mentale veerkracht. Het versterken van veerkracht helpt veel kinderen en volwassenen om beter om te gaan met stress en problemen. Verhalen die buiten de lijntjes kleuren kunnen kinderen en volwassenen helpen.
We werken in deze sessie interactief op twee niveaus. Eerst bespreken we enkele verhalen om met je team op pad te gaan. Deze verhalen zijn geschikt als opener van je personeelsvergadering.
Vervolgens bespreken we enkele bijzondere NIEUWE verhalen voor kinderen. Jouw rugzak is NA deze sessie gevuld met boekentips om de mentale veerkracht van kinderen te vergroten.

WW7: 'Stap je mee? Trek je stoute schoenen aan en ga mee op ontdekking met jonge kinderen.' (K.O.)

An De Clerck - an.declerck@katholiekonderwijs.vlaanderen

An De Clerck heeft twintig jaar als kleuterleidster gewerkt in Olva Sint-Katarina te Brugge. Nu gaat ze een zevental jaar op pad als pedagogische begeleider nascholer met godsdienst in de kleuterschool.

De leerkrachten stappen letterlijk het schooljaar binnen. Ze gaan op stap doorheen verschillende thema’s (onderliggende thema’s van leeftocht die gaan voorkomen in het schooljaar met heel wat verschillende schoenen). Op de weg die de leerkrachten gaan bewandelen komen ze via praktische voorbeelden de ontwikkelthema’s vanuit r.-k. Godsdienst tegen.
Bij het uitwerken van een ontwikkelthema komen de 3 impulsen met heel wat praktische voorbeelden/en materialen aan bod:
- ervaringen en belevingen: er worden heel wat activiteiten in de kijker gezet met schoenen.
- geloofsverhalen, geloofsbeelden, godsbeelden en Jezusbeelden: de leerkrachten gaan kunnen kennismaken met de bijbelverhalen die gedurende het schooljaar in leeftocht gaan voorgesteld worden( op niveau van het jonge kind)
- klasrituelen, feesten en vieringsmomenten gelinkt aan het thema

WW8: 'Op stap in de katholieke dialoogschool.' (allen)

Lieven De Luyck - lievendeluyck@skynet.be

Lieven De Luyck is school- en identiteitsbegeleider voor het basisonderwijs bij de Jezuïeten.

In deze werkwinkel gaan we samen op stap met een aantal concrete tools om het open gesprek over geloof en levensbeschouwing op gang te brengen. Het is de bedoeling om leerkrachten als groep en individueel levensbeschouwelijk krachtiger te maken en sterker te staan in de levensbeschouwelijke dialoog met de kinderen en volwassenen op school.
Je krijgt een kort theoretisch kader, twee praktische oefeningen en een aantal tips om er mee in je eigen team aan de slag te gaan…
De katholieke dialoogschool wordt dus heel concreet benaderd en je krijgt een 10-tal tools mee naar school!

WW9: 'De kracht van het innerlijke pad.' (L.O.)

Joep Gorinsek - joep.gorinsek@gmail.com

Joep gaf les aan een lerarenopleiding te Brussel. Hij heeft in de loop der jaren zowel in bako, balo en baso met veel plezier les gegeven als docent levensbeschouwelijke vakken. Sinds enkele decennia is hij via diverse opleidingen bezig met intuïtieve ontwikkeling, meditatie en helende technieken als Reiki en Tai Chi.

Via praktische oefeningen, die geen speciale voorkennis vragen, wil ik met de groep de innerlijke stille kracht verkennen. Daarbij zijn gemakkelijke oefeningen die naar kinderen toe haalbaar zijn in de klas. Zij vertrekken vanuit speelse beweging en helpen naar verstilling toe en het verdiept contact maken met onze aarde en hun eigen binnenkant. Andere oefeningen zijn eerder bedoeld voor de leerkracht en focussen op het bewaren van de innerlijke rust in de soms hectisch klassituaties. Met de woorden van Bertold Brecht: “Ik sta even stil, en dat is een hele vooruitgang.”

WW11: 'In de schoenen van een ander: prentenboeken laten je meeleven.' (allen)

Nathalie Slosse - nathalie@talismanneke.be

Na een borstkankerdiagnose in 2007 begon Nathalie prentenboeken te schrijven om moeilijke thema’s bespreekbaar te maken met jonge kinderen. Ze staat ook aan het roer van de tweetalige vzw Talismanneke, die fantasievolle projecten ontwikkelt in het kader van emotionele opvoeding: www.talismanneke.be

In bijna elke klas zitten kinderen die te maken krijgen met tegenslag en verlies. Voor klasgenootjes die zelf het geluk hebben gespaard te blijven van ellende, kan het best moeilijk zijn om het standpunt van de ander aan te nemen. Onwetendheid en onbegrip kunnen dan leiden tot pesterijen. Empathie is als een vaccin tegen pesten.

In deze werkwinkel stelt Nathalie haar eigen prentenboeken voor, die diverse rouwthema’s behandelen en reikt ze suggesties en waardevolle ideeën aan om gevoelige onderwerpen bespreekbaar te maken en zo met de hele klas te werken aan empathie.

WW12: 'Armoede op school: hoe maak je als leerkracht het verschil?' (allen)

Sylvie Vanderhoydonck - sylvie.vanderhoydonck@welzijnszorg.be

Sylvie Vanderhoydonck is elf jaar regioverantwoordelijke Welzijnszorg Oost-Brabant/Mechelen. Rita Meurisse is opgeleide ervaringsdeskundige in armoede en sociale uitsluiting.

Armoede is een complex fenomeen en oplossingen lijken soms ver weg. Maar iedereen is het erover eens dat onderwijs een cruciale sleutel is in het doorbreken van de armoedecirkel. Elk kind verdient gelijke kansen … ook op school! Hoe kan je als leerkracht, en ruimer als school, het verschil maken? Samen met een ervaringsdeskundige in armoede onderzoeken we wat armoede is en formuleren we mogelijkheden om hier mee om te gaan. Theorie en praktijkervaringen (van ons en jullie) wisselen elkaar af.

WW13: 'Een stapsgewijze verkenning en handvatten voor het levensbeschouwelijk gesprek in het team met linken naar Katholieke Dialoogschool, ZiLL en Wereldburgerschapseducatie.' (allen)

Paul Vereecke - paul.vereecke@katholiekonderwijs.vlaanderen
Bieze Van Wassenhoven - luc.vanwassenhoven@enabel.be

Paul Vereecke is sinds 1982 leerkracht klassieke talen & geschiedenis aan het Heilige-Drievuldigheidscollege in Leuven. Gedurende drie schooljaren heeft hij o.l.v. prof. Pollefeyt aan de Faculteit Theologie en Religiewetenschappen meegewerkt aan het project van de katholieke dialoogschool. Op 1 september 2017 is hij aangesteld als coördinator katholieke dialoogschool voor het Aartsbisdom Mechelen-Brussel. Voor deze taak is hij 70 % vrijgesteld. De resterende 30 % wordt ingevuld door de lespraktijk in zijn school.

Bieze Van Wassenhoven is Verantwoordelijke Pedagogie bij Kleur Bekennen. Kleur Bekennen is een federaal overheidsprogramma dat schoolteams gidst doorheen het diverse aanbod van wereldburgerschapseducatie en ondersteunt hen om hiermee op een kwaliteitsvolle manier aan de slag te gaan. Bij Kleur Bekennen kan je onder meer terecht voor inhoudelijke en financiële ondersteuning, voor advies en nascholingen op maat, voor leertrajecten en gratis ontlenen van educatief materiaal (www.kleurbekennen.be).

Met het project van de katholieke dialoogschool willen we nadenken over de christelijke identiteit van onze school. In de visietekst van ZiLL! zijn veel aanknopingspunten met de dialoogschool. Voor de concrete invulling van katholieke dialoogschool en ZiLL! kan het project van Wereldburgerschapseducatie veel inspiratie en materiaal aanreiken.
Essentieel voor zowel katholieke dialoogschool als wereldburgerschapseducatie is het creëren van een groot draagvlak bij het personeel.
In deze werkwinkel worden heel concrete tips gegeven over de manier waarop je in je team kunt spreken over:
- institutionele identiteit: (hoe) tonen wij het christelijk karakter van onze school?
- professionele identiteit: hoe kunnen we (o.a. via ZiLL en wereldburgerschapseducatie) de christelijke identiteit binnenbrengen in onze lessen en ons pedagogisch handelen?
- persoonlijke geloofsidentiteit: wat houdt het christelijk geloof in en hoe verhoud ik mij tot dat christelijk geloof?
Er wordt in de werkwinkel theoretische achtergrond geboden bij katholieke dialoogschool en wereldburgerschapseducatie en we proberen een aantal werkvormen uit die kunnen gebruikt worden in het team. Het wordt dus een dialoog tussen theorie en praktijk!

WW14: 'Anders luisteren naar kinderen.' (allen)

Leen Verbeeck - leenverbeeck@bleekweide.be

Leen Verbeeck is een dag per week werkzaam als muziektherapeute op de kinderoncologie in het UZA. Verder is Leen vier dagen per week werkzaam in vzw de bleekweide waar zij zowel kinderen, jongeren als volwassenen in groep en/of individueel begeleidt. Ook geeft ze vormingen en workshops.

Hoe kunnen we kinderen en jongeren begrijpen? Wat te doen met hun gekraste ziel, hun ontploffingen, ontembare emoties, hun apathisch gedrag? Er is soms zoveel emotionele woekering en achtergebleven pijn, ondergesneeuwde gevoelens die we niet altijd zien. Vaak blijken kinderen veel kwetsbaarder dan op het eerste gezicht wordt gedacht. Zeker als de veilige grond onder hun voeten aan het verschuiven ging. Van onlust over kleine kwetsuren tot groot verlies.

Deze werkwinkel gaat over wat kinderen en jongeren vandaag kan overkomen, hoe ze dat zelf beleven en vooral over de signalen die ze geven en die voor volwassenen niet altijd begrijpelijk zijn. We gaan samen op zoek naar mogelijkheden om hen ook op school te helpen de angsten, emoties en onzekerheden een plaats te geven en naar een manier om hun kleine / grote gevoelens constructief te kunnen kanaliseren en te veruiterlijken. Zodat scholen een nest kunnen worden van waaruit de zware koffer vol moeilijke gevoelens stap voor stap kan verlichten. Opdat deze koffer een lichtere koffer wordt, gevuld met de waardevolle schatten die in elk kind aanwezig zijn. Opdat kinderen met verende tred verder de wereld mee intrekken.

WW15: 'Op weg in de stilte.' (allen)

Sophie Veulemans - sophie.veulemans@live.be

Sophie Veulemans is als inspecteur-adviseur RKG verbonden aan het bisdom Mechelen-Brussel.

Wie kent niet het zalige gevoel van tot rust komen? Even de stilte opzoeken … Volwassenen en kinderen kunnen innerlijk geraakt worden door stilte en meditatie. Het maakt je attent op wat binnen in je leeft. Wie stil wordt, leert nieuwe dingen ontvangen, scherper te zien, je meer bewust te worden van wat rondom je leeft ... Niet voor niets trok ook Jezus zich vaak terug in de stilte van de natuur. Toch komen we vaak niet vanzelf tot stilte. We blijven maar doorgaan, we blijven maar ‘doorgaan’ … Dat telt ook voor kinderen. Kinderen hebben voor hun stilte-ervaringen dan ook mensen nodig die met hen op stap gaan en die hen begeleiden. Tijdens deze werkwinkel ontdekken we samen de rijkdom van verstilling. We richten ons vooral op het zelf ervaren en beleven van stilte- en meditatieve oefeningen, want wie kan beter mee ‘op stap gaan’ dan iemand die de weg zelf gegaan is?

WW16: 'Verschillende wegen ontdekken om samen te vieren. Vieren met een open blik op diversiteit.' (allen)

Inse Van Rossom - insevanrossom@gmail.com
Agnes Vonckx - vonckx.agnes@skynet.be

Inse Van Rossom heeft ervaring als godsdienstleerkracht in Brussel. Ze was twee jaar vervangend godsdienstinspecteur voor het bisdom Mechelen-Brussel. Momenteel is ze deeltijds inspecteur co-adjutor voor de scholen van de Broeders van Liefde, en deeltijds auteur, navormer en kinderyogadocente in bijberoep.

Agnes Vonckx werkte 28 jaar als leermeester r.-k.g. in de lagere school en is sinds 8 jaar aan de slag als inspecteur-adviseur r.-k.g.

Onze samenleving wordt steeds meer divers. Ook in onze scholen is dit meer en meer zichtbaar. Hoe kunnen we op school vanuit onze katholieke eigenheid komen tot een zinvol samen bidden en vieren in respect voor ieders eigenheid? In deze workshop ontdekken we hoe we zinvol kunnen vieren met moslims, met andere christelijke godsdiensten, kinderen die niet gelovig zijn, met hindoes, boeddhisten, … Dat is best een uitdaging, maar kan ook zo verrijkend zijn. Dit is echt ‘Samen op stap gaan en gaandeweg wegen durven vinden… ’

WW17: 'Diversiteit in de katholieke dialoogschool.' (L.O.)

Chris Wyns – chris.wyns@katholiekonderwijs.vlaanderen

Chris Wyns is pedagogisch begeleider gelijke kansen en diversiteit.
Tevens is hij aanspreekpunt radicalisering en polarisatie.

Hoe kunnen we in een katholieke dialoogschool de diversiteit als uitgangspunt nemen?
Wat is de plaats van de dialoog daarin? En met wie voeren we die dialoog dan? Met de ouders? Met de leerlingen? Met onze collega’s?
In deze workshop bieden wij een denkkader aan dat ons helpt om in te gaan op vragen en kwesties van diversiteit. Die stellen ons vaak voor problemen en maken ons soms zelfs handelingsverlegen. We vertrekken vanuit een aantal casussen die aangebracht worden door de deelnemers en gaan samen op zoek naar de antwoorden met respect voor de identiteit van eenieder.