Diversiteit is een realiteit. De school, de straat, de werkvloer en de stad worden steeds gekleurder. Maar wat verwachten we van die ‘nieuwkomers’? Willen we dat ze zich ‘zo goed mogelijk aanpassen’? Of vinden we dat ‘iedereen zijn cultuur mag houden’ en willen we cultureel relativisme? Of denken we dat het ‘van twee kanten moet komen’ en staan we voor samenleven in diversiteit? Of gaan we voor deculturaliseren en zoeken we naar meer ‘structurele oorzaken’ achter cultuurconflicten?

We bekijken de vier denkkaders objectief, met elk zijn voor- en nadelen. Omdat ze in elk actueel ‘diversiteitsdebat’ terugkeren. En ze allen kunnen helpen genuanceerder naar ‘integratie’ te kijken.

Sam Mampaey werkt voor Integratie en Inburgering in Antwerpen en is projectmedewerker bij Atlas en bij Toekomstoriëntering. 

De A van A-crew staat voor Allemaal, Anders, Ambassadeurs en bestaat uit studenten, de één een beetje anders dan de ander, maar ze zijn wel allemaal ambassadeurs van de universiteit of hogeschool.

Het doel van het project is om jongeren warm te maken voor het hoger onderwijs. Er ligt tevens een nadruk op studenten die minder vertegenwoordigd zijn aan de instituten van het hoger onderwijs, zoals studenten met een migratieachtergrond, pioniersstudenten, studenten uit de ‘B-stroom’ en studenten met een A-typisch traject. De A-crew wil daarom de talenten van morgen stimuleren. De A-crew wil jongeren vertellen over het échte leven van een student. De A-crew wil een voorbeeld zijn voor talloze jongeren. Welke obstakels, drijfveren, leuke ervaringen maar ook minder plezierige momenten kwamen de ambassadeurs tegen in hun onderwijsloopbaan en bij hun overstap naar het hoger onderwijs? Wat onderneemt KU Leuven in dat verband?

Ahmed Chouyouhi is adviseur onderwijscommunicatie aan de KU Leuven en laat ons samen met twee studenten van de A-crew ervaren hoe zij hun lagere en secundaire schoolloopbaan hebben beleefd en wat of wie hen gestimuleerd heeft om hoger onderwijs aan te vatten.

Sinds 1998 mag ik als vrijwilliger in de Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen op de maandelijkse bijeenkomst van mensen in armoede en op huisbezoek beluisteren wat hen beangstigt, wat hen kwaad maakt, wat hen bekommert, wat hen vreugde en bevestiging brengt, hoe ze vooruit willen. Als directeur sinds 2002 kon ik de kennis die zij me bijbrachten proberen toe te passen in mijn school. Het was en is een leerrijke ervaring waarbij ik nog steeds in de fout ga, omdat ik zelf nooit in armoede geleefd heb.

Monique is geboren in de generatiearmoede en heeft zich tijdens een turbulent leven uit die armoede kunnen werken. Dat had een enorm effect op haar kinderen, die nu ook allen een hoger diploma behaald hebben. Zij getuigt van haar strijd en het vele onbegrip waarop ze gebotst is.

Vanuit onze ervaringen gaan we in interactie met de deelnemers op zoek naar hoe we het best met kinderen in armoede en hun ouders omgaan. Waar liggen de grote en kleine pijnpunten? Monique reageert vanuit haar ervaringsdeskundigheid op jullie vragen. Guido geeft mee hoe hij in zijn school de participatie van mensen in armoede kon verhogen.

Wie dat wenst, kan al op voorhand zijn vragen doorsturen.

Guido Decombel is pedagogisch competentiebegeleider en zet zich vrijwillig in voor de VZW Beweging van Mensen met Laag Inkomen en Kinderen.

Positief omgaan met diversiteit omvat ook het positief omgaan met meertaligheid.

Is meertaligheid een troef of een obstakel om Nederlands te leren? Steeds meer kinderen en jongeren spreken thuis een andere taal dan het Nederlands. Hoe kunnen we hier best mee omgaan zodat leerlingen vlot het Nederlands verwerven als taal op school?

Op deze vraag wordt dieper ingegaan in deze workshop. We laten ruimte voor uitwisseling van ervaringen.

Katleen Koopmans en Iris Philips zijn taalbegeleiders in de Rand rond Brussel. Vanuit die rol begeleiden ze basis- en secundaire scholen bij het positief omgaan met meertaligheid. 

Tijdens de interactieve workshop 'Gender in de klas' wordt er samen met de deelnemers d.m.v. diverse werkvormen op zoek gegaan naar hoe genderstereotypen anno 2016 (onbewust) nog steeds in hun lessen, klas- en schoolpraktijk – maar ook in de bredere samenleving – overheersen en wat ze hieraan kunnen doen.

Dat jongens en meisjes evenveel potentieel hebben en dus gelijke kansen verdienen is voor de meeste leerkrachten vandaag een evidentie. Toch speelt gender vandaag nog steeds een grotere rol dan we zelf soms denken, ook in de klas. Zijn jongens beter in wiskunde? Zijn meisjes minder geïnteresseerd in STEM? Leg je je onderwerp anders uit bij jongens of meisjes? Bepaalt gender je manier van lesgeven? Hoe gaan jongeren zelf om met ‘gender’?

We zoeken het samen uit aan de hand van beeldmateriaal, taal- en interactie-analyses, observaties van klaspraktijk en eigen ervaringen. We analyseren het eigen denken over m/v, de eigen klaspraktijk en overlopen een aantal praktische voorbeelden om met gender aan de slag te gaan in de lessen. We focussen hierbij op de overgang van het lager naar het secundair onderwijs en gaan na hoe gender in de puberteit (of daar vlak voor) een heel specifieke rol speelt. Er is ook aandacht voor studiekeuze en -advies.

Tot slot bieden we ook een aantal tips aan om alert te zijn voor vooroordelen tussen leerlingen onderling.

Helena Bonte is stafmedewerker bij RoSa vzw, een kenniscentrum voor gender en feminisme. RoSa staat voor Rol en Samenleving.

Ook nu nog krijgen veel kinderen van jongs af aan een wereldbeeld voorgeschoteld waarin iedereen heteroseksueel is. ‘Meisjesachtige’ jongens en ‘jongensachtige’ meisjes worden door leeftijdsgenoten gewezen of zelfs afgerekend op hun atypisch gedrag. Dat leidt bij heel wat holebi’s en genderatypische kinderen en jongeren tot een lager zelfbeeld en beperkt hun ontplooiingskansen.

Gelukkig kan een school daar wat aan doen. Vooral daarover, over de praktijk, gaat het in deze vorming. Hoe snijdt je thema’s als seksuele oriëntatie en man/vrouw-rollenpatronen aan bij kinderen, aangepast aan hun leeftijd? En ruimer: hoe creëer je een holebivriendelijk en genderbewust schoolklimaat?

Kaj Poelman is beleidsmedewerker onderwijs bij çavaria. Deze vereniging inspireert, stimuleert en ondersteunt verenigingen en individuen die opkomen voor een brede kijk op seksuele oriëntatie, genderexpressie en genderidentiteit. Ze streeft het welzijn na en komt op voor de rechten van homo's, lesbiennes, bi's en transgenders in alle aspecten van het dagelijkse leven.

Hoe blijf je overeind in een klas waar elke leerling wel andere noden en behoeften lijkt te hebben? Hoe doe je dat, rustig blijven als er situatie(s) uit de hand (dreigen te) lopen? Hoe vraag je hulp, waar kun je die krijgen? (of durf je dat helemaal niet?)
Wat met ouders die ook hun eigen verwachtingen/eisen t.o.v. de school, t.o.v. jou hebben?

Ik wil samen met de deelnemers op zoek gaan naar een kader van waaruit een aantal "antwoorden" kunnen gaan groeien. Antwoorden op de onderliggende vraag: hoe zet je vandaag de dag -nog- jouw "autoriteit" voor de klas?
Het gedachtegoed "Nieuwe autoriteit" (Haim Omer, tel Aviv) dient hier als basisachtergrond.

Samen betekent hier "interactief", zoekend, voorbeelden gevend, kritische bedenkingen lancerend, en ... er sterker uitkomen!!!

Relinde van Lier is trainer bij het Vormingscentrum Hivset, gewezen leerlingbegeleider en heeft zich gespecialiseerd in 'nieuwe autoriteit'. Zij geeft ook hieromtrent vormingen en begeleid scholen.

Diversiteit in de klas heeft overal impact op onderwijs. Dit thema heeft ons aangezet tot een internationale samenwerking, waarbij we met 6 Europese partners een aantal producten ontwikkelen binnen het Erasmus + project UDEL 21 (Use diversity to enhance learning in the 21st Century).

De workshop begint met een voorstelling van het project met de doelstellingen en de partners.  Het gemeenschappelijk denkkader rond diversiteit is opgebouwd rond 4 velden en tijdens de  presentatie ervan worden de deelnemers uitgenodigd om feedback te geven. Onze bedoeling is immers om deze visietekst toegankelijk en bruikbaar te maken.

Daarna worden de ontwikkelde UDEL21-tools voorgesteld. Deze tools zijn klasactiviteiten, goede praktijkverhalen en een aantal steekkaarten, ontworpen vanuit 6 verschillende internationale contexten. De klaspraktijken staan uitgewerkt in een toegankelijke en eenvoudige template, want ook hier is het de bedoeling dat deze tools onmiddellijk in de praktijk gebruikt worden. De deelnemers worden uitgenodigd om met een kritische blik de tools te verkennen in kleinere groepjes, gebaseerd op het diversiteitsveld. 

Tenslotte eindigt de workshop met de voorstelling van het lokaal aanbod voor scholen en  onze internationale activiteiten.

UDEL21 werkt met UDL-principes (Universal Design for Learning). Tijdens deze workshop worden deze principes gebruikt zodat de deelnemers ook daarover kunnen leren.

Marleen Clissen is stafmedewerker in de dienst identiteit en kwaliteit van het Katholiek Onderwijs Vlaanderen. De thema’s waar zij rond werkt zijn: inclusie, diversiteit, UDL. Haar ervaring ligt tevens in samenwerkingsmodellen gewoon en buitengewoon onderwijs en meer specifiek autisme.

/

Zie toelichtingen bij de voormiddagsessie.

Zie toelichtingen bij de voormiddagsessie.

Zie toelichtingen bij de voormiddagsessie.

Zie toelichtingen bij de voormiddagsessie.

Zie toelichtingen bij de voormiddagsessie.

Zie toelichtingen bij de voormiddagsessie.

Zie toelichtingen bij de voormiddagsessie.

/