Hoe kan je een school met meerdere leerlingen met een GC/IAC type 2 optimaal ondersteunen? 

In heel wat regio's merken we een sterke stijging van leerlingen met een GC of IAC- verslag type 2. Inclusief onderwijs kan hierop een antwoord bieden.
In Oost en West-Vlaanderen proberen we, samen met het CLB, PB en scholen gewoon onderwijs, een antwoord te bieden op de hoge noden die scholen hierin ervaren.
Wat zijn voor- en nadelen? Hoe bouwen we dit samen met de scholen uit tot kwaliteitsvol onderwijs voor deze leerlingen? Hoe rollen we dit uit in de praktijk en welke ondersteuning proberen wij hierin te bieden? Naast onze eigen ervaring, vonden we inspiratie bij onze noorderburen van de Kroevendonk. Hun kijk op scholen voor iedereen met jullie is een prachtig voorbeeld. We delen graag hun visie met jullie.

Kwaliteitsvolle ondersteuning is een onmisbare factor om inclusieve onderwijscontexten vorm te geven. In deze sessie leggen we de focus op verschillende samenwerkingsvormen tussen scholen gewoon en buitengewoon onderwijs, zoals het samenbrengen van leerlingen uit GeO en BuO, deeltijdse lesbijwoning, samenwerking op klas- en schoolniveau, één-campus-initiatieven en andere. Waar heb jij al ervaring mee? Welke samenwerkingsvorm zou jij graag willen uitproberen? En hoe kunnen samenwerkingen tussen gewoon en buitengewoon onderwijs bijdragen aan het vorm geven van kwaliteitsvol inclusief onderwijs?
De inhoud van deze sessie is gebaseerd op de inspiratiegids 'Krachten bundelen om inclusief onderwijs te realiseren. Inspirerende samenwerkingen tussen gewoon en buitengewoon onderwijs', een resultaat van het OBPWO-onderzoek 22.01.

Van begrijpen naar actie 

Leerlingen met een verstandelijke beperking en autisme dagen hun leeromgeving en ook ons uit. We zien gedrag, maar wat willen ze ermee zeggen? Hoe kunnen we begrijpen wat ze nodig hebben? En hoe komen we tot aanpassen en aanleren? We vertrekken van de basisbehoeften van leerlingen met autisme en VB met als fundament 'begrepen worden, duidelijkheid en voorspelbaarheid'. We maken ook ruimte voor uitwisselen van tips en strategieën om elkaar sterker te maken.

Wat als je niet meer zou moeten ‘sleuren’ met de materialen naar de klas, je niet meer moet strompelen tot in de klas met de handen vol...?
In deze werkwinkel kijken we naar materialen die reeds aanwezig zijn in de klas, maar die we evengoed kunnen inzetten in onze ondersteuning. Hoe ga je hier inclusief mee te werk?  Wat als de andere kleuters cognitief sterke opdrachten krijgen in de hoeken?  Hoe kan jouw kleuter met profiel type 2 hier ook aan meedoen?
We kijken ook hoe je dit in de lagere school kan aanpakken.  Moeten we enkel materialen aanpassen of kunnen we de werkboeken en materialen van de klas ook gebruiken?
En zijn er ook zo mogelijkheden in het secundair?
We gaan niet enkel snuffelen en (creatief) nadenken, maar ook aan de hand van de participatieladder aan het werk om de activiteit in stapjes en op maat van het kind aan te passen.
Bedoeling is met zin, ideeën en inspiratie naar huis te gaan... zonder te sleuren!

Hoe inclusie vasthouden ook als het moeilijk gaat?

Inclusietrajecten gaan vaak met ups en downs. Weerstanden bij leerkrachten, school, andere ouders... kan je hier dus tegenkomen. Hoe kan je als leerondersteuner hiermee omgaan? Hoe kan je inclusie vasthouden ook als het moeilijk gaat? Wat of wie zijn mogelijke hulpbronnen? En hoe kan je hier als leerondersteuner op anticiperen?

SMOG staat voor Spreken Met Ondersteuning van Gebaren. Het is een veelgebruikte en toepasselijke vorm van ondersteunde communicatie, via een communicatiesysteem waar zowel spreken als het gebruik van gebaren centraal staan. Dit systeem is er voor mensen die moeilijkheden ondervinden in hun communicatie en helpt hen om beter te begrijpen en begrepen te worden. SMOG-gebaren zijn afgeleid van de Vlaamse Gebarentaal en stimuleren de algemene taalontwikkeling en het sociaal functioneren.
Heb je zin om actief aan de slag te gaan met 'SMOG' en te bekijken hoe je het kan inzetten bij jouw inclusieve trajecten? Schrijf je dan zeker in voor de werkwinkel SMOG. 
Voorop staan samen brainstormen, materialen bekijken en uitzoeken, nadenken over hoe we SMOG als meerwaarde kunnen inzetten voor de hele klas of schoolwerking, ...
Jouw input is cruciaal! Kom met je ideeën, breng materiaal mee dat je gebruikt op de werkvloer en ga naar huis met nog meer praktische tips en inspiratie die je kan inzetten in je eigen trajecten.

Leespraat is een communicatiemethode die kan worden opgestart vanaf de peuterleeftijd. (LEES-PRAAT: leren praten via lezen) Het is een visueel hulpmiddel om de brede ontwikkeling van het kind (praten, zelf doen, begrijpen, communiceren, lezen en schrijven) te ondersteunen. Het begint met globaalwoorden, maar na verloop van tijd leert het kind de woorden gericht, in kleine stapjes en steeds nauwkeuriger bekijken. 

Werkwinkel rond het boek van wiebelen en friemelen voor mensen met een verstandelijke beperking.

We willen je de bril van zintuiglijke prikkelverwerking leren opzetten waarmee je kunt kijken naar het gedrag van onze leerlingen met een profiel type 2. De zintuigelijke informatie die vanuit een klasomgeving binnenkomt bij de leerling kan een grote invloed hebben op zijn schools functioneren.  We gaan kijken naar onder- of overprikkeling op de verschillende zintuigen en welke strategieën en hulpmiddelen we hiervoor kunnen inzetten. 

Kinderen met een lage socio-economische status (Naast anderstaligheid ook focus op ouders in armoede – kruispuntdenken) hebben tot 6 keer meer kans om doorverwezen te worden naar het buitengewoon onderwijs. Naast hun Specifieke onderwijs en ondersteuningsbehoefte, hebben deze kinderen ook opvoedings-en context noden. Welke richtlijnen/richtinggevende kaders gebruikt het CLB en hoe gaat men daarmee om ten aanzien van deze doelgroep? Waarom zal men in deze casus wel een verslag schrijven en in een andere (op het eerste zicht gelijkaardige) casus niet? Is er een verklaring waarom meer kinderen uit deze gezinnen de overstap naar buo maken? Hoe kunnen we ons inzicht hierin verruimen? We maken ook ruimte voor dialoog met als doel elkaar nog beter te begrijpen en nog beter samen te werken.

Regelgeving en praktijk

Vrijheidsbeperkende maatregelen bij leerlingen moeten altijd zorgvuldig worden overwogen en toegepast. Het is belangrijk om te kijken naar de individuele behoeften en mogelijkheden van de leerling en om alternatieve strategieën te overwegen voordat vrijheidsbeperkende maatregelen worden gebruikt.
Het is belangrijk om op de hoogte te zijn van de relevante wet - en regelgeving en om deze nauwkeurig te volgen.  Daarnaast is het essentieel om in goed overleg met ouders/verzorgers en alle andere betrokkenen tot een passend plan te komen.  

SMOG staat voor Spreken Met Ondersteuning van Gebaren. Het is een veelgebruikte en toepasselijke vorm van ondersteunde communicatie, via een communicatiesysteem waar zowel spreken als het gebruik van gebaren centraal staan. Dit systeem is er voor mensen die moeilijkheden ondervinden in hun communicatie en helpt hen om beter te begrijpen en begrepen te worden. SMOG-gebaren zijn afgeleid van de Vlaamse Gebarentaal en stimuleren de algemene taalontwikkeling en het sociaal functioneren.
Heb je zin om actief aan de slag te gaan met 'SMOG' en te bekijken hoe je het kan inzetten bij jouw inclusieve trajecten? Schrijf je dan zeker in voor de werkwinkel SMOG. 
Voorop staan samen brainstormen, materialen bekijken en uitzoeken, nadenken over hoe we SMOG als meerwaarde kunnen inzetten voor de hele klas of schoolwerking, ...
Jouw input is cruciaal! Kom met je ideeën, breng materiaal mee dat je gebruikt op de werkvloer en ga naar huis met nog meer praktische tips en inspiratie die je kan inzetten in je eigen trajecten.

Welkom bij deze workshop over de fascinerende wereld van communicatie en de verschillende niveaus waarop deze plaatsvindt. Communicatie is meer dan alleen woorden; het is een complex samenspel van cognitieve, sociale en motorische vaardigheden. Deze workshop neemt je mee op een reis door de vier niveaus van communicatie – sensatie, presentatie, representatie en meta-representatie .We onderzoeken niet alleen wat deze niveaus betekenen, maar ook hoe ze zich manifesteren in het dagelijks leven en in de ontwikkeling van taal en begrip. Door inzicht te krijgen in deze processen, kun je beter begrijpen hoe mensen – jong en oud – communiceren, leren en relaties aangaan. Deze workshop biedt praktische inzichten en handvatten om communicatie te verbeteren en te ondersteunen.

Wat als je niet meer zou moeten ‘sleuren’ met de materialen naar de klas, je niet meer moet strompelen tot in de klas met de handen vol...?
In deze werkwinkel kijken we naar materialen die reeds aanwezig zijn in de klas, maar die we evengoed kunnen inzetten in onze ondersteuning. Hoe ga je hier inclusief mee te werk?  Wat als de andere kleuters cognitief sterke opdrachten krijgen in de hoeken?  Hoe kan jouw kleuter met profiel type 2 hier ook aan meedoen?
We kijken ook hoe je dit in de lagere school kan aanpakken.  Moeten we enkel materialen aanpassen of kunnen we de werkboeken en materialen van de klas ook gebruiken?
En zijn er ook zo mogelijkheden in het secundair?
We gaan niet enkel snuffelen en (creatief) nadenken, maar ook aan de hand van de participatieladder aan het werk om de activiteit in stapjes en op maat van het kind aan te passen.
Bedoeling is met zin, ideeën en inspiratie naar huis te gaan... zonder te sleuren!

Welke principes gebruiken CLB-medewerkers bij de afweging tot opmaak GC-IAC-OV4-verslag? Hoe komen we samen tot optimale ondersteuning voor leerlingen met een verstandelijke beperking? 

Heb jij graag meer zicht op de methodes en principes die aan de basis liggen van een HGD-traject in het kader van leersteun? Wil je meer duidelijkheid over de toeleiding naar leersteun door CLB's? In deze werkwinkel gaan we hier dieper op in. We vertrekken vanuit de algemene methodes en principes maar staan ook stil bij wat dit betekent voor type 2. Afsluitend reflecteren we over hoe we samen de ondersteuning voor leerlingen met een verstandelijke beperking kunnen optimaliseren.

Hoe geef je een inclusietraject in het eerste leerjaar vorm? Hoe bereid je dit in de derde kleuterklas al voor? Een greep uit mogelijkheden en aanpassingen waardoor participatie echt lukt. Rechtstreeks uit onze eigen praktijk.

“Een inclusief traject vraagt heel wat van ouders en soms komen er extra contextfactoren bij zoals meertaligheid, financiële situatie, beperkt netwerk, verminderd draagvlak,... Meerdere barrières maken het moeilijk om kansen te krijgen, waardoor trajecten in een dubbele schaduw terechtkomen. In deze workshop duiken we dieper in op de ervaringen van deze ouders.”

Leerlingen met ernstig meervoudige beperkingen, ernstig verstandelijke beperking of basale leerlingen. What’s in a name? Hoe kunnen we hun kwaliteit van leven, leren en ontwikkelen ondersteunen en stimuleren? LACCS, een Nederlandse programma vertrekt van vijf LACCS-gebieden die ons zicht geven op hun behoeften en het ontwikkelingsdenken. Een korte kennismaking.

Wat als je niet meer zou moeten ‘sleuren’ met de materialen naar de klas, je niet meer moet strompelen tot in de klas met de handen vol...?
In deze werkwinkel kijken we naar materialen die reeds aanwezig zijn in de klas, maar die we evengoed kunnen inzetten in onze ondersteuning. Hoe ga je hier inclusief mee te werk?  Wat als de andere kleuters cognitief sterke opdrachten krijgen in de hoeken?  Hoe kan jouw kleuter met profiel type 2 hier ook aan meedoen?
We kijken ook hoe je dit in de lagere school kan aanpakken.  Moeten we enkel materialen aanpassen of kunnen we de werkboeken en materialen van de klas ook gebruiken?
En zijn er ook zo mogelijkheden in het secundair?
We gaan niet enkel snuffelen en (creatief) nadenken, maar ook aan de hand van de participatieladder aan het werk om de activiteit in stapjes en op maat van het kind aan te passen.
Bedoeling is met zin, ideeën en inspiratie naar huis te gaan... zonder te sleuren!

Kinderen met een lage socio-economische status (Naast anderstaligheid ook focus op ouders in armoede – kruispuntdenken) hebben tot 6 keer meer kans om doorverwezen te worden naar het buitengewoon onderwijs. Naast hun Specifieke onderwijs en ondersteuningsbehoefte, hebben deze kinderen ook opvoedings-en context noden. Welke richtlijnen/richtinggevende kaders gebruikt het CLB en hoe gaat men daarmee om ten aanzien van deze doelgroep? Waarom zal men in deze casus wel een verslag schrijven en in een andere (op het eerste zicht gelijkaardige) casus niet? Is er een verklaring waarom meer kinderen uit deze gezinnen de overstap naar buo maken? Hoe kunnen we ons inzicht hierin verruimen? We maken ook ruimte voor dialoog met als doel elkaar nog beter te begrijpen en nog beter samen te werken.

🌟 Verrijk je leservaring met digitale tools! 🚀 Ontdek de kracht van tools zoals BookWidgets, AI, Quizlet, voorleessoftware, digitale boeken, Kami en Chat GPT tijdens onze interactieve workshop. Ontdek hoe deze tools niet alleen de betrokkenheid van kleuters, lagereschoolkinderen en secundaire leerlingen vergroten, maar ook hoe ze ons als leerondersteuners kunnen ondersteunen in onze voorbereidingen. Doe mee en transformeer het leren! 💡💻

Welke principes gebruiken CLB-medewerkers bij de afweging tot opmaak GC-IAC-OV4-verslag? Hoe komen we samen tot optimale ondersteuning voor leerlingen met een verstandelijke beperking? 

Heb jij graag meer zicht op de methodes en principes die aan de basis liggen van een HGD-traject in het kader van leersteun? Wil je meer duidelijkheid over de toeleiding naar leersteun door CLB's? In deze werkwinkel gaan we hier dieper op in. We vertrekken vanuit de algemene methodes en principes maar staan ook stil bij wat dit betekent voor type 2. Afsluitend reflecteren we over hoe we samen de ondersteuning voor leerlingen met een verstandelijke beperking kunnen optimaliseren.

Hoe kan een traject voor een leerling met een profiel type 2 eruitzien? In deze werkwinkel  krijg je tips om de overstap naar secundair onderwijs zo goed mogelijk te laten verlopen. Je krijgt zicht op de rollen van de verschillende netwerkpartners die betrokken zijn bij de transitie bao-so en op wat stage kan betekenen voor deze doelgroep. Welke zijn mogelijke partners die een rol kunnen spelen in de transitie so-werkveld of vervolgonderwijs? Wat zijn verschillen en gelijkenissen tussen trajecten in bao en so? We wisselen ervaringen en ideeën met elkaar uit.

“Verken hoe belangrijk de stem van ouders is onze podcastreeks 'Ouders voor Inclusie vertelt' en ontdek welke bouwstenen voor inclusie we hieruit gehaald hebben. De bouwblokken voor inclusie zijn gebundeld in een handige luisterkoffer. Met dit concrete materiaal kun je niet alleen het perspectief van ouders beter begrijpen, maar krijg je ook duidelijke tips en tools om er in de praktijk mee aan de slag te gaan!”

Op een hele dynamische manier naar emotionele ontwikkeling kijken aan de hand van het denkkader en model ‘De Draad’ van Gerrit Vignero. Enkele accenten zoals zelfbeschermend gedrag, actie-reactie, verbinding, doorgeefgedrag, controle en co-regulatie krijgen een plek binnen deze metafoor ’De Draad’ en bedoeld om de emotionele ontwikkeling te verhelderen leerondersteuners, leerkrachten en ouders‘De Draad’ geeft je handvaten en mogelijke afstemming bij (complexe) opvoedings-, leer- en begeleidingsvragen. Anja Hamaekers en Karen Van Dyck nemen jullie met veel enthousiasme mee in dit draadverhaal!

Sherborne benadert leren door middel van beweging en aanraking, waardoor leerlingen hun lichaam beter leren kennen en zich bewust worden van hun ruimte en mogelijkheden. We zullen praktische oefeningen verkennen die gericht zijn op het stimuleren van onder andere de zintuigen, het bevorderen van lichaamsbewustzijn bij onze leerlingen maar ook de communicatie en het zelfvertrouwen. Deze workshop biedt handvatten om Sherborne effectief toe te passen in de ondersteuning van leerlingen.

Zit je nog met een vraag die je bezig houdt met betrekking tot je praktijk en die je graag wil stellen aan één van deze ervaringsdeskundigen en professionelen, kom dan langs in dit vragenuurtje. We zoeken dan samen naar antwoorden.

Inge Ranschaert pedagogisch begeleider inclusie, Joachim Van de Velde stafmedewerker met juridische achtergrond, Wout Hertens en Mieke Leroy een ervaringsdeskundige oud-leerling en een ouder, … een leerkracht/directeur/zorgcoördinator

Ouders zijn een essentiële schakel in inclusietrajecten. Ze zijn de échte expert aan de tafel. Hoe kun je hier als leerondersteuner rekening mee houden? Welke tool werkt om een verbindend overleg te kunnen voeren? Welke rol kunnen ‘Ouders voor inclusie’ en ‘steunpunt voor inclusie’ opnemen voor de ouders waar wij mee samenwerken? Nele deelt haar ervaring als inclusie mama en haar rol als inclusiecoach type 2.